1.01.2023 r. w życiu polskich przedsiębiorców nastąpił przełom. Od tej chwili nic już nie będzie takie, jak dotąd. Jedni wiele tygodni temu zakasali rękawy i stanęli twarzą w twarz z nieznanym, inni do ostatniej chwili liczyli na cud. Rzeczywistość okazała się brutalna. Prawo jest jak śmierć; każdego dopadnie, nikogo nie wyróżnia.
No dobrze, może jednak trochę rozwiejmy te mroczne chmury. Bo to, że zmiana jest naturą życia, jest chyba oczywiste dla większości z nas, mających już parę lat na karku. Na pewno jednak dla przedsiębiorców, których co chwilę bombardują informacje o nowelizacjach, aktualizacjach, nowych wytycznych czy kolejnych obciążeniach.
Możemy tylko wziąć głęboki oddech i przyjąć to, co jest, robiąc tyle, ile w naszej mocy, by zrealizować cele, jakie sobie założyłyśmy i budować życie, jakiego pragniemy. Alternatywnie możemy też trawić zdrowie na przeklinaniu rządzących lub niesprawiedliwości losu i jechać na melisce od świtu do świtu.
Robię robotę, którą robię, dla kobiet, które wybierają wolność i kreują własną rzeczywistość, dlatego przyjmuję, że wybierasz opcję numer 1 i przechodzę do konkretów.
Być może żyjesz na mitycznym bieszczadzkim wzgórzu z dala od cywilizacji lub masz alergię na media lub też zamykasz uszy i oczy na fakty licząc, że wtedy w magiczny sposób znikną. Jeśli jednak nie, to prawdopodobnie hasło „Omnibus” czy „dyrektywa konsumencka” obiło Ci się ostatnio o uszy. To ważne o tyle, że jeśli jesteś przedsiębiorczynią, zmiany prawa 2023 z pewnością mają wpływ na Ciebie i Twój biznes i chowanie głowy w piasek tego nie zmieni.
Zmiany prawa 2023 – o co chodzi?
Powodem zmian jest potrzeba wprowadzenia do polskiego systemu prawnego trzech unijnych aktów prawnych – dyrektyw jeszcze z 2019 r. Nie jest to więc rewolucja obrad jednej nocy ani wymysł polskiego ustawodawcy. Chodzi po pierwsze o ujednolicenie prawa na terenie całej Unii tak, żeby ułatwić życie sprzedawcom i kupującym w granicach państw UE, a po drugie – zgodnie z panującym od lat trendem – o zapewnienie konsumentom jeszcze większej ochrony.
Wspomniane dyrektywy unijne to:
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych, tzw. dyrektywa cyfrowa,
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394, tzw. dyrektywa towarowa,
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, tzw. dyrektywa Omnibus.
Dyrektywy te obowiązują od 2019 r. na terenie Unii. W przeciwieństwie do rozporządzeń (rozporządzeniem było wprowadzone np. RODO), dyrektywy nie obowiązują jednak bezpośrednio. Wszystkie państwa UE są zobowiązane zrealizować założenia dyrektywy przez wprowadzenie własnych, wewnętrznych aktów prawnych. To dlatego potrzebowaliśmy w Polsce ustaw, by wdrożyć do naszego prawa postanowienia dyrektyw.
Cel zmian
Wśród celów wprowadzenia zmian w europejskim prawie konsumenckim wymieniono m.in.:
- potrzebę ujednolicenia prawa na terenie UE i większej ochrony konsumentów,
- zapewnienie konsumentowi większej ilości istotnych w procesie zakupu informacji,
- potrzebę ujednolicenia sankcji za naruszenia prawa,
- wobec rosnącego rynku produktów i usług cyfrowych – potrzebę wprowadzenia nowego rodzaj umowy o dostarczanie treści lub usługi cyfrowej,
- ograniczenie praktyki nieuczciwego informowania o obniżkach cen, czyli fikcyjnych promocji, np. sztuczne podwyższanie ceny na dzień przed promocją, by następnego dnia zakomunikować większą obniżkę,
- potrzebę rozróżnienia procedury reklamacyjnej dotyczącej towarów, treści i usług cyfrowych oraz towarów z elementami cyfrowymi,
- potrzebę objęcia zwiększoną ochroną przedsiębiorców na prawach konsumentów,
- ograniczenie nieprzejrzystych praktyk wśród platform handlowych (np. płatna pozycja w wynikach wyszukiwania bez informowania o tym, czy brak informowania o statusie sprzedawcy – czy sprzedającym jest przedsiębiorca czy osoba prywatna, a w związku z tym kto jest odpowiedzialny za przestrzeganie praw konsumenta wobec klienta),
- potrzeba uregulowania opłacania usługi cyfrowych danymi osobowymi (np. zapis do newslettera w zamian za podanie adresu e-mail),
- ograniczenie praktyki wprowadzającej w błąd wypuszczania produktów podwójnej jakości na różnych rynkach (ten sam teoretycznie produkt, lecz różnej jakości w różnych krajach).
Nowe prawo konsumenckie w Polsce
Polska miała wprowadzić odpowiednie przepisy do stycznia 2022 r. (część z nich) i do maja 2022 r. (drugą część). Prace legislacyjne nie zostały jednak zakończone na czas i ostatecznie, dwie ustawy implementujące unijne dyrektywy obowiązują dopiero od 1.01.2023 r. A są to:
- ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, wdrażająca dyrektywy cyfrową i towarową oraz
- ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw– wdrażająca dyrektywę Omnibus.
Te tajemniczo brzmiące ustawy o zmianach ustaw, wprowadziły z kolei zmiany m.in. w przepisach:
- ustawy o prawach konsumenta,
- ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym,
- ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług,
- ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,
- ustawy kodeks cywilny,
- ustawy kodeks wykroczeń,
- ustawy prawo prywatne międzynarodowe.
Kogo dotyczą nowe przepisy prawa konsumenckiego
Nieważne czy sprzedajesz towary, treści cyfrowe czy usługi. Nieważne czy prowadzisz biznes stacjonarnie, on-line czy hybrydowo. Nieważne czy sprzedajesz tylko konsumentom (B2C), tylko przedsiębiorcom (B2B) czy jednym i drugim. W każdym z tych przypadków, zmiany prawa 2023 Cię dotyczą, przynajmniej w jakiejś części.
Zmiany prawa dotyczą Cię także, gdy sama nie sprzedajesz, ale występujesz w roli kupującej.
Większość zmian, które weszły w życie 1.01.2023 r., skupia się bowiem wokół praw konsumenta, a więc osoby fizycznej kupującej od przedsiębiorcy (choć nie tylko, ale o tym osobno).
Skoro już masz pewność, że zmiany Cię nie ominą, sprawdźmy co one dla Ciebie oznaczają.
Co zmienia dyrektywa Omnibus i inne?
Obserwując media widzę, że o zmianach mówi się w kategoriach „Omnibusa”; „wdrożyć Omnibusa”, „zmiany wynikające z Omnibusa”. Tymczasem, tzw. Omnibus to tylko jedna z dyrektyw, będących powodem zmian w polskim prawie.
Choć nowe przepisy zaczęły obowiązywać we wielu obszarach, w tym niedotyczących e-commerce, tu, na prawobiznesuonline, zgodnie z tematyką bloga, będziemy zajmować się jedynie zmianami dotyczącymi prowadzenia biznesu online (lub biznesu stacjonarnego w zakresie, w jakim zasady dla tych dwóch form są takie same).
W kolejnych artykułach będę szczegółowo omawiać najważniejsze zmiany wprowadzone nowelizacją prawa 2023. W tym wpisie wskażę tylko podstawowe obszary zmian, pokazując Ci, że dotyczą one wielu istotnych aspektów e-sprzedaży, takich jak:
- żądania reklamacyjne i zasady rozpatrywania reklamacji,
- zasady informowania o cenach i cechach produktów,
- zasady informowania o obniżkach cen (organizowania promocji, wyprzedaży),
- zasady zbierania, weryfikowania i informowania o opiniach klientów,
- zasady sprzedaży treści cyfrowych i towarów z elementami cyfrowymi,
- zasady świadczenia usługi newslettera i dostarczania prezentu za zapis (lead magnet),
- obowiązek informowania konsumenta o indywidualnym dostosowaniu ceny w wyniku zautomatyzowanego podejmowania decyzji,
- zmiany w działaniu platform sprzedażowych, marketplaceów, m.in. obowiązek wyraźnego informowania z kim klient zawiera umowę i jakie przysługują mu uprawnienia,
- zasady udzielenia i rozpatrywania gwarancji,
- obowiązek informowania o zasadach wyświetlania produktów w wynikach wyszukiwania (plasowanie produktów).
Podsumowanie
Omnibusowe zmiany w prawie konsumenckim już obowiązują i dotyczą wszystkich zakupów od 1.01.2023 r. Jeśli więc, w ramach swojego biznesu, cokolwiek, jakkolwiek, sprzedajesz, czas obudzić się z zimowego letargu i zaktualizować prawną oprawę Twojego e-biznesu.
Jeśli potrzebujesz pomocy we wdrożeniu zmian, napisz do mnie na adres kontakt@prawobiznesuonline.pl lub skorzystaj z formularza kontaktowego.
Chcesz wiedzieć więcej na temat zmian prawa 2023? Zapisz się do Freelettera, by otrzymywać informacje o legalnym prowadzeniu biznesu on-line.
